Portret Mariana Goi (ok. 1810)
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
ok. 1810 |
| Medium |
olej na płótnie |
| Wymiary |
113 × 78 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Portret Mariana Goi (hiszp. Mariano Goya) – obraz olejny hiszpańskiego malarza Francisca Goi. Portret przedstawia Mariana Goyę, wnuka malarza[1].
Okoliczności powstania
[edytuj | edytuj kod]Francisco Goya i jego żona Josefa Bayeu mieli sześcioro dzieci, ale oprócz syna Javiera wszystkie zmarły we wczesnym dzieciństwie. W 1804 roku Javier Goya ożenił się z Gumersindą Goicoecheą, z którą miał jedynego syna Mariana, nazywanego zdrobniale „Marianito”. Zarówno syn, jak i wnuk byli dla malarza niezwykle ważni, dawał im liczne dowody przywiązania i dbał o ich sytuację materialną[2]. Rodzice Mariana mieszkali z malarzem do 1806 roku, kiedy przeprowadzili się do domu, który im podarował. Dzięki posagowi Gumersindy i wsparciu Goi nie pracowali i prowadzili wygodne życie ze skłonnościami do luksusu[3]. Goya sportretował swojego wnuka trzykrotnie: w wieku 3–4 lat z zabawką, w wieku około 7–9 lat przy partyturze i jako młodego mężczyznę w 1827 roku[2][4]. We wrześniu 1823 tuż przed emigracją do Francji Goya przepisał Marianowi swoją posiadłość nazywaną Domem Głuchego, w której namalował czarne obrazy. W 1828 roku na wieść o chorobie dziadka Mariano przyjechał do Bordeaux i towarzyszył mu w ostatnich chwilach[5].
Mariano de Goya y Goicoechea urodził się 11 czerwca 1806 roku w Madrycie. W 1831 roku poślubił Concepción Mariátegui, córkę Francisca Javiera, inżyniera wojskowego i członka Akademii Sztuk Pięknych św. Ferdynanda. Prawdopodobnie mieli córkę Purificación. Mariano zajmował się ryzykownymi spekulacjami w branży wydobywczej oraz kupnem dóbr i terenów skonfiskowanych gospodarstw. W 1854 roku sprzedał otrzymany od dziadka Dom Głuchego. W 1859 owdowiał. Stracił majątek, spekulując na giełdzie, a w konsekwencji wyprzedał posiadane obrazy, rysunki i płytki grawerskie dziadka przyczyniając się do rozproszenia rodzinnej kolekcji. Niekiedy korzystał z pomocy członków rodziny Madrazo jako pośredników sprzedaży. Poważnie zadłużony, chronił się w mniejszych miejscowościach w okolicy Madrytu: Fuencarral, Bustarviejo i La Cabrera, gdzie do jego majątku należał stary klasztor San Antonio. W 1846 roku próbował nabyć tytuł markiza del Espinar, ale choć prawa sprzedawcy do tytułu okazały się złudne, do końca życia tytułował się markizem. Początkowo identyfikował się jako liberał, a pod wpływem życiowych niepowodzeń jego poglądy zradykalizowały się i uważał się za republikanina. Ożenił się z Baskijką Franciscą Vildósola, z którą miał córki Luisę i Franciscę, a ich potomkowie noszą współcześnie nazwisko Sáez de Goya. Zmarł w La Cabrera 7 stycznia 1874 roku w wieku 68 lat[2][3].
Opis obrazu
[edytuj | edytuj kod]Goya namalował w swojej karierze wiele scen religijnych i rodzajowych z postaciami dzieci i cherubinów, a także około dwudziestu dziecięcych portretów. Dzieła te wyróżniają się jakością i specjalną dbałością o szczegóły oraz wyrazem czułości i szczerości[6]. Goya podkreślał czystość i niewinność dzieci, w przeciwieństwie do barokowego malarza Murilla, który akcentował łobuzerstwo i psotliwość[7].
Portret Mariana powstał ok. 1810 roku, w czasie hiszpańskiej wojny niepodległościowej. Goya namalował go prawdopodobnie do kompletu z eleganckimi portretami Javiera i Gumersindy, które powstały niedługo po ich ślubie. W tym samym czasie sportretował także rodziców Gumersindy[3].
Chłopiec ma około czterech lat. Został przedstawiony niczym mały arystokrata – w całej postaci, na ciemnym tle, w stylu obrazów Coella i Velázqueza[8]. Jest ubrany w elegancki strój nieco ponad swój wiek. Ma na sobie frak w ciemnobieskim[3] lub czarnym kolorze z czterema mosiężnymi guzikami, spodnie i jedwabną kamizelkę[8]. Biała koszula z rozchylonym kołnierzem odsłania różową skórę dziecka. Ma kręcone blond włosy i duże czarne oczy przywołujące urodę jego matki. Jego dziecięce spojrzenie jest ufne i pełne czułości[3]. Lewą ręką trzyma sznurek przywiązany do dużego zabawkowego powozu, a prawą rękę chowa za plecami[9]. Zabawka na portrecie tradycyjnie symbolizuje edukację dziecka[8].
Powóz został namalowany precyzyjnymi pociągnięciami pędzla o charakterze szkicu. Ciemne tło przywodzi na myśl portrety Velázqueza[3].
Proweniencja
[edytuj | edytuj kod]Obraz należał do Javiera Goi, a następnie do Mariana. Później trafił do kolekcji Enrique Crooke w Madrycie, a następnie do markiza de Genal i markiza de Larios w Madrycie, w 1928 roku. Obecnie należy do prywatnej kolekcji[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ José Camón Aznar: Fran. de Goya. T. III 1797–1812. Zaragoza: Caja de Ahorros de Zaragoza, Aragón y Rioja, 1980, s. 171. ISBN 84-500-4165-1.
- ↑ a b c Enrique Lafuente Ferrari: Goya en las colecciones madrileñas. Madrid: Museo del Prado, 1983, s. 214–215. ISBN 84-300-9033-9.
- ↑ a b c d e f Manuela Mena (red.): Goya en tiempos de guerra. Madrid: Museo del Prado, 2008, s. 264–265. ISBN 978-84-95241-55-9.
- ↑ Juan J. Luna: Goya en las colecciones españolas. Madrid: Banco Bilbao Vizcaya, 1995, s. 132–133. ISBN 84-86022-79-7.
- ↑ Robert Hughes: Goya. Artysta i jego czas. Warszawa: WAB, 2006, s. 370. ISBN 83-7414-248-0. OCLC 569990350.
- ↑ Pablo J. Rico: Don Manuel Godoy, Principe de la Paz. W: Praca zbiorowa: Goya (Catálogo Exposición Ayuntamiento de Zaragoza). Zaragoza: Electa España, 1992, s. 132. ISBN 84-88045-37-9.
- ↑ Antonio F. Fuster: Goya. T. Los retratos. Madrid: Hispano-Inglesa de Reaseguros, S.A., 1965, s. 51–53.
- ↑ a b c Xavier Bray: Goya: Los Retratos. Londres: Turner Libros, 2015, s. 156. ISBN 978-84-1635-484-9.
- ↑ a b Mariano Goya. fundaciongoyaenaragon.es. [dostęp 2020-01-28]. (hiszp.).